نقد و بررسی فیلم AntiChrist (بخش 2)

دجال ، فیلمی است که مسئله و طرز فکر دارد. فیلمی که بین عقاید صاحب اثر در حال ماجراجویی است و نگاه ویژه و منحصر به فردی به مسئله ی آفرینش، انسان ، طبیعت ، زن و مرد دارد. گاهی دیالوگ هایی از زبان کاراکتر ها جاری میشود که خارج از کادر نیست اما میتوان تشخیص داد که تخلیه ی فکری/عقیدتی فیلمساز است. ldquo;طبیعت ، کلیسای شیطان استrdquo; یا ldquo;هرج و مرج حکم میراندrdquo; این ویژگی ، که فیلم را دارای شخصیت و درایت میکند ، کمتر در سینمای چه امروز و چه دیروز دیده میشود. ویژگی ای که ممکن است عامه پسند نباشد، حتی خواص فریب نیز نباشد اما خلوتی ایجاد میکند بین خود و سینه فیل هایی که آرزوی تجربه ی احساسات ناب سینمایی را در سر دارند. احساسی نزدیک به سینمای گاسپار نوئه و میشائیل هانکه که محبوب عام نیستند اما دنیای خاص خود را دارند.

در فیلم از سه حیوان، بعنوان سه گدا یاد میشود که با اندکی ریزبینی و توجه ، میتوان رابطه ی آنها با عناوین فصل های فیلم (و البته مراحل زندگی از نگاه فون تریه) را کشف کرد. اول آهویی که نیمه کاره بچه ی خود را زاییده و بچه آهو نیز مرده است (اندوه)، دوم روباه که در حال خود خوری است و خیره به مرد زبان باز میکند و میگوید ldquo;هرج و مرج حاکم خواهد شدrdquo; (درد)، و سوم کلاغی است که مرد، در غار کوچکی که سعی کرده در آن پنهان شود آشکار میشود (نا امیدی)

این سه حیوان که شخصیت ldquo;مردrdquo;، هر سه آنهارا به شکلی نه چندان رئال و واقعی در جنگل عدن میبیند ، صُوَر فلکی ای هستند که در تحقیق های مربوط به پایان نامه ldquo;زنrdquo; نیز به آنها پرداخته شده. اما مرد با واکنشی کاملا منطقی و عقل گرایانه ، این مسئله را رد میکند و تمام این نتایج را حاصل خیال پردازی های غیر منطقی همسرش میخواند. حتی در پایان ، در منفعل ترین حالت خویش که اخته شده و روی زمین افتاده ، همچنان با پافشاری روی عقل گرایی خود ، این اظهار نظر ldquo;زنrdquo; را رد میکند که اگر هر سه گدا در یک جا تجمع کنند ، یک شخص خواهد مرد. چندی نمیگذرد که هر سه حیوان در کلبه خود را نشان میدهند. ldquo;مردrdquo;، وزنه را که به پایش پیچ شده است باز میکند ، به سمت ldquo;زنrdquo; هجوم میبرد، و در یک نمای حدودا دوقیقه ای ، شاهد فشار انگشتان دفو بر گلوی گینزبورگ هستیم و عمیقا به خفگی ldquo;زنrdquo; به دستان ldquo;مردrdquo; خیره میمانیم. در میان دقایقی از فیلم که تماما پر استرس، پر درد و عجیب میگذرد.

در شخصیت ldquo;زنrdquo;، رفتار های غیر معمول سادومازوخیستی در تمام طول فیلم مشاهده میشود. از عطش جنسی او گرفته تا اشتباه پوشاندن کفش ها برای فرزندشان (که در نما های سیاه و سفید ابتدایی فیلم ، میبینیم که کفش ها برعکس زیرتخت جفت شده اند و بعد ها پی میبریم که مادر اشتباه کفش ها را پای بچه میکرده است) و انفجار شخصیتی که در پایان فیلم به زخمی کردن پای او ldquo;مردrdquo; حاصل میشود. اما نکته ی موجود آن است که ldquo;زنrdquo; پس از هر کنش غیر معمول ، به حالتی در می آید که گویا خود از آنچه کرده بی خبر است. از او انرژی قابل توجهی گرفته میشود ، به نفس نفس می افتد و نگاهی پر از ترس به اطراف خود دارد تا کشف کند که چه کرده و پشیمانی خود را ابراز میکند. گویی در بازه های مختلف زمانی ، ldquo;زنrdquo; توسط نیرویی غیر انسانی تسخیر و کنترل میشود. آیا این استعاره ای است از همان نیروی شیطانی که حوا را دچار دردسر کرد؟ یا همان عقیده ای که فون تریه اذعان میدارد : زن ها دارای یک شخصیت شیطانی هستند که در مرد ها دیده نمیشود. آیا این شخصیت شیطانی ، مجاز از عواطف و احساسات بیش از حد در مقابل تعقل و منطق گرایی مردانه است که در فیلم به وفور دیده میشود؟ تمام این سوالات ، بخش مهمی از فیلم است که شما را با تیتراژ مخوفی که ldquo;ژرژ فردریش هندلrdquo; زمینه اش را نواخته است ، تنها میگذارد.

اما از تفاسیر و تحلیل ها که بگذریم ، باید در ستایش از فرم (بخوانید تکنیک به کار گرفته شده) اثر ، به جای قلم یا زبان ، تنها چشم ها را در اختیار فیلم قرار داد. یکی از نقاط قوت سینمای لارس فون تریه، پشت کردن و حتی دهن کجی او نسبت به ژانر است. هیچ فیلمی از فون تریه در هیچ ژانری نمیگنجد. جنایی، علمی تخیلی، فانتزی، اکشن، ملودرام، عاشقانه، فیلم های او در هیچ کدام از این ها نمی گنجد و جالب اینکه تمام این ها در فیلم های او می گنجند. حال تصور کنید که دجال/ ضدمسیح، فیلمی است هم ترسناک، هم ملودرام، هم سوررئال و هم حتی تاریخی و مذهبی، که در شکلی ناتورالیستی پیاده شده و شاید این مهمترین بهانه ی فون تریه برای تقدیم فیلمش به آندری تارکوفسکی فقید باشد. جنگلی که حدود هفتاد درصد از فیلم در آنجا ساخته شده، در بخشی از شهر کلن در آلمان به نام Rhein-Sieg-Kreis میباشد که طبیعتی بکر در اختیار لارس فون تریه گذاشته است تا بتواند فیلمی ناتورالیستی را در قالب دوربین روی دستی که هرگز در چنین فضایی پیش از این ندیده بودیم، به انحصار خود در آورد.

گاهی پرسه های ویلیام دفو در علفزار های سبزرنگ و بارانِ غافلگیر کننده ی فضا ، یاد آور نماهایی از سولاریسِ تارکوفسکی است، زمانی که دوناتاس بانیونیس در نقش کریس کلوین، در چمنزاری مقابل خانه ی پدری خود ، به سفر به فضا فکر میکرد. باران میبارید، باد بین سبزه های بلند و درختان سرک میکشید و دفو/ بانیونیس، در اندیشه های خود غرق بود.

به طور کلی، متاسفانه یا خوشبختانه، از اکثریت مخاطبین حال حاضر سینما توقع آن نمیرود که دجال را دوست داشته باشند یا درکش کنند. اما مسئله ی اذیت کننده آن است که فون تریه نسبت به باقی فیلمساز های هنری (؟!) از جامعه ی آماری بیشتری برخودرار است و قاعدتا در مقابل تمام کنش ها و آثار رادیکال وی ، فیدبک های بعضا ناراحت کننده ای به گوش میرسد. اما مهم آن است که فون تریه، آلوده به مخاطب مداری نشود و همچنان همان فیلمساز خوش ذوق و جنجال برانگیزی باشد که با اولین آثارش همه را حیرت زده کرد و با آخرین آثارش، همچنان در فستیوال ها و جشنواره ها تمام توجهات را به خود جلب میکند. به امید تولید فیلم هایی که گاهی باعث آزار و اذیت خیل عظیمی از ما بشوند تا همچنان به کند و کاو در وجود خویش، پی رگه های ldquo;آزار پسندی/ مازوخیستیrdquo; خود بپردازیم و از دل آنها، علاوه بر لذت عاطفی و زیبایی شناختی، به عمق قابل توجهی از معنای زندگی و مسائل پیرامونش دست یابیم.

نقد و بررسی فیلم AntiChrist (بخش 2)

نقد و بررسی فیلم AntiChrist (بخش 1)

سریال Modern Love برای فصل دوم تمدید شد

ایوان مک گرگور اطلاعات جدیدی از سریال اوبی وان کنوبی به اشتراک گذاشت

با اعلام عوامل فیلم، سریال «Homeland» با فصل هشتم به پایان می‌رسد

سریال سوییچ تغییر جهان و هرآن‌چه باید درباره این مجموعه کره‌ای بدانید ( بخش دوم)

سریال سوییچ تغییر جهان و هرآن‌چه باید درباره این مجموعه کره‌ای بدانید ( بخش دوم)